vrijstaande woning | enschede | opdrachtgever: gemeente Enschede | ontwerpwedstrijd ’t vaneker
Twente staat bekend om haar boerderijen en hoeves die schijnbaar willekeurig in het landschap zijn gestrooid. Eén van de boerderijtypes die veel voorkomt is het zogenaamde los hoes.
Het is een eenvoudige vorm van het hallehuis. Er zijn geen wanden die de woonfuncties van de stallen scheiden. Iedereen leeft in één ruimte. Centraal in het originele ‘los hoes’ was de vuurplaats zonder rookafvoer. Via de zoldering moest de rook zijn weg vinden.
Het ontwerp: ‘los hoes’ is een eigentijdse vertaling van deze traditionele Twentse woon/werkvorm.
De oorspronkelijke architectonische vorm van de Twentse boerderij heeft een aantal bewerkingen ondergaan die ertoe leiden dat een open woning ontstaat. Door de grote uitsneden ontstaat een optimaal contact met de tuin met behoud van de architectonische beeldentaal. Dit wordt versterkt door oorspronkelijke regiospecifieke materialen toe te passen zoals keramische dakpannen en donkere houten gevels.
De garage is als volume uit de hoofdmassa gesneden en verplaatst waardoor een overkapping ontstaat bij de entree van de woning. Tussen de woning en de garage is plaats voor houtopslag. Het achterste deel van de woning is ingesneden en uit elkaar geschoven, waardoor een terras ontstaat met een visuele verbinding met zowel de volledige woning als de achtertuin. In het dakvlak zijn op diverse plaatsen daklichten aangebracht, waardoor geen dakkapellen nodig zijn.
De woning heeft zoals het motto doet vermoeden een open organisatie waarbij alle functies met elkaar in verbinding staan. De gebruiker kan echter door middel van in wanden verborgen schuifdeuren de ruimten onderling van elkaar afgescheiden. Net als in het oorspronkelijke ‘los hoes’ heeft ook de haard een centrale functie in het ontwerp. In het midden van de woonkamer is een grote haard geplaatst die ook vanuit de verdiepte eetkamer zichtbaar is. Ook het buitenterras en de hoofdslaapkamer op de verdieping hebben een eigen haard die van hetzelfde gemetselde rookkanaal gebruik maken.
Functioneel speelt de keuken een grote rol in het ontwerp. Door deze in het midden van de woning te situeren ontstaat een optimaal visueel contact met de volledige woning. De eetkamer en de woonkeuken zijn verdiept aangelegd. Hierdoor vormt het hardstenen aanrecht een mooie overgang naar de vijverrand en de ‘plintbank’.
Op de verdieping zijn twee zones te onderscheiden die met elkaar worden verbonden door een brug. De hoofdslaapkamer heeft zijn eigen bad- en kleedfaciliteiten die in open verbinding staan met de slaapruimte. Via een luik naar de vide is er vanuit deze slaapkamer contact mogelijk met de woonkamer. De overige 3 slaapkamers hebben hun eigen badkamer. Via de vide en het daklicht is er vanuit de overloop visueel contact met de tuin en de speelkamer/kantoor. De overloop heeft een plafond in de vorm van een daklicht dat de gehele oppervlakte bestrijkt.
’s Morgens kom je bij het afdalen van de trap niet in een hal uit, maar in woonkeuken waarmee de centrale functie hiervan nog eens wordt benadrukt.